W ramach projektu „Miejsca pamięci – materialne świadectwo wydarzeń szczególnych dla lokalnej i narodowej tożsamości” propagujemy postać Patrona naszej Szkoły i „jasielskie” miejsca z nim związane. Wszystkich jaślan zapraszamy do wiosennego spaceru.
W trasę tego wyjątkowego spaceru wyruszamy spod budynku Gimnazjum Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Ignacego Łukasiewicza w Jaśle przy ul. Szkolnej 38. Tu na frontonie obiektu, tuż przy głównym wejściu do szkoły znajduje się piękna tablica w formie płaskorzeźby, której autorem jest artysta rzeźbiarz Andrzej Samborowski – Zajdel.
Fot. Przed szkolną tablicą Patrona.
Przedstawia ona twarz Łukasiewicza, wizerunek jego pierwszej lampy naftowej oraz fragment krajobrazu Podkarpacia z szybami naftowymi. Obok widnieje napis o treści: „W hołdzie Honorowemu Obywatelowi Miasta Jasła, twórcy przemysłu naftowego, wielkiemu Polakowi i humaniście, Patronowi naszego Gimnazjum – Ignacemu Łukasiewiczowi – Społeczność szkolna, Jasło 13 czerwca 2003 r.” Tablicę ufundowały: Rafineria Jasło S. A. i Poszukiwania Nafty i Gazu Jasło Sp. z o.o. w roku jubileuszowym 150-rocznicy narodzin przemysłu naftowego kiedy jasielska Rafineria obchodziła swoje 115-lecie, a Gimnazjum nr 2 przyjęło imię twórcy światowego nafciarstwa i gazownictwa. W środku budynku szkolnego warto zwiedzić kącik pamięci Patrona oraz historii przemysłu naftowego i gazowniczego w Jasielskiem i na Podkarpaciu. Jest tam m.in. kopia portretu Łukasiewicza A. Grabowskiego.
Wychodzimy spod budynku ZSM nr 3 w Jaśle i kierujemy się w stronę jasielskiego Rynku. Tam wokół niego znajdują się odbudowane po II wojnie piętrowe kamieniczki w stylu XIX-wiecznym. Jedna z nich jest szczególnie ważna. Stoi ona w północnej części Rynku i nosi numer 17. Na parterze tego domu prowadził aptekę Ignacy Łukasiewicz.
Fot. Pod tablicą w Rynku.
Na zewnętrznej ścianie budynku jest widoczna nieco wyblakła tablica o treści: „W tym domu w latach 1857 – 1864 prowadził aptekę wynalazca lampy naftowej Ignacy Łukasiewicz, Honorowy Obywatel Miasta Jasła, założyciel pierwszej destylarni w Ulaszowicach”. Warto wiedzieć, że Ignacy Łukasiewicz na Podkarpaciu prowadził apteki w Gorlicach, Brzostku i najdłużej w Jaśle. Kiedy tu mieszkał i pracował na jasielskiej wystawie C.K. Towarzystwa Gospodarczo – Rolniczego, w dniach 27 – 29 maja 1858 r., prezentował swoje osiągnięcia i wyroby z ropy naftowej pochodzące z destylarni w Ulaszowicach pod Jasłem.
Przechodząc w stronę zabytkowego Starego Cmentarza w Jaśle zmierzamy do pochowanej tam jedynej córeczki Łukasiewiczów – Honoraty ze Stacherskich i Ignacego – Marianny. Dziewczynka ta urodziła się w Jaśle w dniu 1 lutego 1858 r. Żyła bardzo krótko, niespełna dwa latka. Zmarła w dniu 7 grudnia 1859 r. i została pochowana w małym grobie na jasielskim Starym Cmentarzu. Miejscem tym opiekują się uczniowie Gimnazjum nr 2, której Patronem jest Ignacy Łukasiewicz.
Fot. Przy grobie córki Łukasiewicza.
Z miejsca gdzie spoczywa córeczka Łukasiewicza koniecznie trzeba przejść do jeszcze jednego niezwykłego miejsca. Przechodzimy przez most na rzece Jasiołce. Kierujemy się w stronę szpitala powiatowego. Idziemy chodnikiem w kierunku ronda „Solidarności”, mijamy je i ul. Lwowską przechodzimy w rejon budynku pod numerem 12. Nieopodal, kilka metrów od głównej ulicy, stoi granitowy obelisk z tablicą upamiętniającą powstanie w tej okolicy pierwszej w świecie destylarni ropy naftowej.
Fot. Obok obelisku pierwszej destylarni.
W 1856 r. tu, na obszarze Ulaszowic, Ignacy Łukasiewicz założył pierwszą na świecie destylarnię, czyli rafinerię ropy naftowej. Spaliła się ona 24 grudnia 1859 r. Okoliczni mieszkańcy z obawy przed ponownym pożarem nie wyrazili zgody na jej odbudowę. W efekcie później Łukasiewicz założył swoją nową rafinerię w Polance koło Krosna, a potem w Chorkówce, gdzie mieszkał do końca życia.
Aleksandra Modras i Kinga Bysko
