W poniedziałkowy wieczór 5 sierpnia, w 81. rocznicę uwolnienia więźniów z więzienia niemieckiego w Jaśle, które miało miejsce nocą z 5 na 6 sierpnia 1943 r., odbył się XII Jasielski Marsz Wolności im. Pułkownika Stanisława Dąbrowy-Kostki ku czci uczestników i ofiar tej akcji pod kryptonimem „Pensjonat”. Jego organizatorami byli: Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, Komenda Hufca ZHP w Jaśle, Miasto Jasło, Jasielski Dom Kultury we współpracy z Parafią Najświętszego Serca Pana Jezusa i Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Jaśle. Patronat nad Marszem objął Burmistrz Miasta Jasła.
Uczestnicy marszu zebrali się o godz. 20.00 przed jasielskim pomnikiem Armii Krajowej. Na początku wydarzenia, Hasłem Wojska Polskiego uczczono pamięć osób biorących udział w Akcji, a przedstawiciele organizatorów (Adam Kostrząb – Burmistrz Miasta Jasła, Przemysław Baciak – Zastępca Burmistrza Miasta Jasła, Marcin Węgrzyn – Przewodniczący Rady Miejskiej Jasła, phm. Iwona Dziedzic – komendantka Hufca ZHP w Jaśle i przewodniczący zgromadzenia hm. Wiesław Hap – prezes SMJiRJ), po odegraniu Hejnału Miasta Jasła oddali honory przed pomnikiem. Następnie głos zabrał Burmistrz Miasta Jasła Adam Kostrząb: Szanowni Państwo, Drodzy Goście! Każde miasto ma swoich bohaterów. Czasem mniej lub bardziej znanych, jednak zawsze to oni pozostawiają swoje imię na kartach lokalnych historii. Dzisiaj spotykamy się w tym miejscu, na skwerze uczestników akcji Pensjonat, by wspominać tych, którzy brali w niej udział. Była to niezwykle brawurowa akcja, bo jasielskie więzienie, w którym znajdowali się więźniowie polityczni, było jednym z największych w Generalnym Gubernatorstwie. Pomimo tego, że było bardzo mocno strzeżone i otoczone murem, udało się, co ważne, bez jednego wystrzału, uwolnić wszystkich uwięzionych. Akcja o kryptonimie „Pensjonat” była szeroko komentowana w całej okupowanej Polsce i na emigracji. Mówiły o niej również alianckie rozgłośnie radiowe, a według jednej z głoszonych hipotez to właśnie chęć odwetu za akcję „Pensjonat” mogła być przyczyną zniszczenia Jasła. Dlatego w tym miejscu chciałbym przypomnieć, że ten rok jest dla naszego miasta szczególny, bo obchodzimy 80 rocznicę zniszczenia i wysiedlenia Jasła. Rocznica ta oczywiście jest dla nas, mieszkańców, bardzo bolesna, bo miasto, bez żadnej logicznej przyczyny zostało doszczętnie zniszczone przez Niemców. Szanowni Państwo, Niech dzisiejszy dzień będzie dla nas przypomnieniem, jak wiele możemy osiągnąć, gdy działamy razem w imię wyższych wartości, bo przecież tak naprawdę to siła i determinacja mieszkańców sprawiła, że Jasło odrodziło się jak feniks z popiołów. Na koniec chciałbym jeszcze szczególnie podziękować harcerzom za to, że zawsze są strażnikami pamięci ważnych wydarzeń i postaci związanych z Jasłem. To dzięki Wam, także ta historia o wydarzeniach sprzed 81 lat, przekazywana jest kolejnym pokoleniom i wierzę, że nigdy nie zostanie zapomniana.
Po wystąpieniu Burmistrza Miasta Jasła zebrani wysłuchali Hymn Polskiego Państwa Podziemnego, a później wszystkich zebranych powitał przewodniczący zgromadzenia – prezes SMJiRJ, historyk i harcmistrz Wiesław Hap. Przybliżył genezę i ideę tego patriotycznego przedsięwzięcia o charakterze żywej lekcji historii, które jako Jasielski Marsz Wolności stworzył przed laty wraz z Piotrem Hudymą, a później poprowadził jego całość.
Następnie uczestnicy zgromadzenia wysłuchali pieśni – hymnu wydarzenia – „Jasielski Marsz Wolności” do słów i muzyki Piotra Hudymy. Utwór ten wykonała Karolina Polak. Z kolei zarys przebiegu akcji „Pensjonat”, opracowany przez Wiesława Hapa, przypomniał druh Krzysztof Kapłon, a krótki biogram mniej znanego uczestnika Akcji – plut. Józefa Okwieki przybliżyła druhna Oliwia Sułyk. Kolejnym elementem montażu słowno-muzycznego było zaprezentowanie wierszy poświęconych akcji odbicia więźniów w Jaśle autorstwa uczennic szkół jasielskich, laureatek kategorii literackiej Turnieju Wiedzy o Jaśle, poświęconego 80. rocznicy „Pensjonatu”. Te pisane sercem wiersze przybliżyły kolejne harcerki 139. DH „Lisy” – druhna Natalia Kopeć i druhna Antonina Schmidt. Ze słowami tych utworów wspaniale współgrała pieśń „Chłopaki od Korczaka” Piotra Hudymy, którą z do gitarowego podkładu przygotowanego przez tatę – Roberta Michałowskiego, członka Zarządu SMJiRJ – wykonał druh Hubert Michałowski.
Później spod jasielskiego pomnika Armii Krajowej wyruszył jak co roku patriotyczny przemarsz trasą, jaką w sierpniową deszczową noc przed 81 laty przebyli uwolnieni więźniowie jasielskiego więzienia wraz z ich wyzwolicielami. Za przewodniczącym zgromadzenia, harcerzami niosącymi flagę państwową i tablicę z logo marszu, ruszyli harcerze jasielskiego Hufca z zapalonymi pochodniami oraz pozostali jego uczestnicy. Przeszli przez Górkę Klasztorną na plac przy kościele parafialnym na osiedlu Jasło-Żółków.
Przed świątynią Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa i Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Jaśle przybyłych oraz przedstawicieli mieszkańców osiedla przywitał proboszcz tamtejszej parafii ks. Jan Reczek. Pod jego przewodnictwem wspólnie pomodlono się w intencji bohaterów „Pensjonatu”, uwolnionych w nim więźniów i późniejszych ofiar akcji. Po odczytaniu przez instruktorkę jasielskiego Hufca ZHP druhnę phm. Magdalenę Kamińską-Chudy okolicznościowego apelu uczestników XII Jasielskiego Marszu Wolności, wzywającego do podtrzymywania pamięci o przeszłości, rozpalono ognisko – ogień pamięci. Dokonali tego wraz z przewodniczącym zgromadzenia hm. Wiesławem Hapem – prezesem SMJiRJ: Adam Kostrząb – Burmistrz Miasta Jasła, Przemysław Baciak – Zastępca Burmistrza Miasta Jasła, Marcin Węgrzyn – Przewodniczący Rady Miejskiej Jasła, ks. proboszcz Jan Reczek, phm. Iwona Dziedzic – komendantka Hufca ZHP w Jaśle, Bartłomiej Wilk – zastępca prezesa SMJiRJ i druh pwd. Leszek Woźniacki. Po zajęciu miejsc na ławkach wokół ogniska, wykorzystując śpiewniki, przy dźwiękach gitar, zebrani odśpiewali kilkanaście pieśni żołnierskich, partyzanckich i religijnych. To wieczorne zgromadzenia zakończyło się zawiązaniem harcerskiego kręgu i wzajemnym przekazaniem sobie przez współtworzące go osoby, uściskiem dłoni, „iskierki przyjaźni i wolności”, którą w tym roku przekazał druh hm. Robert Nowiński – zastępca komendanta jasielskiego Hufca ZHP.
Na zakończenie tego patriotycznego zgromadzenia jego przewodniczący Wiesław Hap w imieniu organizatorów podziękował wszystkim uczestnikom marszu za udział i za współtworzenie miłej atmosfery. Wyrazy wdzięczności złożył też wszystkim, którzy okazali pomoc w organizacji marszu, w tym m.in.: służbom Komendy Powiatowej Policji, Straży Miejskiej, Straży Ochrony Kolei i OSP w Jaśle-Żółkowie, a lokalnym mediom za oprawę medialną.
Organizatorzy
Fot. Ilona Dranka
Więcej zdjęć będzie dostępnych wkrótce w galerii.